Hai catro anos decidín ir vivir a Marrocos. Como lle lin unha vez a Yalal ad-Din Rumí, por aquel entón tiña os beizos secos e precisaba beber nunha fonte fértil e xenerosa como Marrocos, onde poder manter un diálogo máis estreito coa vida. Seducido polos mitos pasados e presentes de Tánxer, ao pouco de chegar decidín desenvolver un obradoiro de cinema con nenos pertencentes a contextos desestruturados.

Dende o principio tiven moi claro cales eran as motivacións que me achegaban a estes menores. Atraíame a súa curiosidade, a súa maneira de ver as cousas coma se sempre fose a primeira vez, a liberdade coa que se enfrontaban a todo proceso creativo, máis aló de todo academicismo. Asustábame o feito de consideralos nenos «da rúa», para min eran nenos por riba de todo. Tiña que evitar toda sorte de humanismo paternalista. Outra característica que me parecía interesante deles era o seu carácter de inadaptados, unha condición compartida por toda esta gran familia de demos que representamos os artistas. É desta inadaptación da que xorden os desexos, as necesidades, o impulso vital. A creatividade vén tamén dada polo grao de experiencia, e neste sentido era evidente que estes nenos se viron obrigados a desenvolver dende moi pronto unha reflexión persoal sobre a súa vida.

Traballamos dunha forma absolutamente artesanal, con cámaras de 16mm cuxa película revelabamos a man. Filmabamos aquilo que nos parecía fermoso, simplemente. Compartiamos a fascinación pola existencia das cousas. Todos vós sodes capitáns é unha película que nace desta experiencia de obradoiro, e fíxose, curiosamente, coa cámara coa que se filmaban as viaxes de Hassan II na década do noventa. O máis importante foi definir ben o punto de vista, a miña dobre relación de “distancia” e “empatía” con estes nenos. A pesar de que os seus dramas son especialmente duros e me afectan persoalmente, como artista en ningún momento estiven interesado en traballar sobre eles, parecíame un comportamento moi deshonesto e falso pola miña banda. Non me interesa a estilización do drama, senón os procesos estilísticos, a propia experiencia de crear. O meu compromiso con estes nenos e comigo mesmo era transcender certo lamento, certo desasosego co que ás veces interpretamos os obstáculos que nos depara a vida. O exercicio debía ser afirmativo, un acto de curación compartida.

Podemos ser libres, é sempre unha cuestión de lectura, de diálogo coa vida, de mirada en definitiva. A vida é inxusta, é absurdo preguntarse a razón, hai que aceptalo así. A verdadeira cuestión é comprender cal é a nosa resposta ante esta xusta inxustiza. O xogo tiña que ser o motor desta película. Quería facer unha obra que fose seria na súa falta de seriedade. Nesta película fáltolle moito ao respecto ao cinema, precisamente porque confío nel. Quería que o espectador soubese que no fondo eu son o máis neno de toda a película e que o xogo e a creación é a miña maneira de resistir. Ao verme obrigado a facer a posta en escena dende dentro da imaxe resultou moi fácil provocar a vida e pór as cousas en movemento. Permitiume bailar. Elixín ser o malo da película, representar o prototípico artista occidental neocolonialista; non quería transmitir unha imaxe de misioneiro, de boa persoa. Era imprescindible deixar claro que para min a arte está máis aló do ben e do mal, que todo vale con tal de obter unha imaxe. O espectador debía ser consciente en todo momento de que ese personaxe cínico e estúpido que eu represento no filme é ao mesmo tempo o ser que sente ao facela, algo evidente unha vez que me expulso da película e me eclipso detrás da cámara para facerse, paradoxalmente, máis evidente a miña presenza. Necesitaba lograr que Todos vós sodes capitáns fose unha película romántica sen parecelo. Penso que a imaxe desenfocada do cartel evoca perfectamente a idea de que ás veces se ven mellor as cousas dende certa distancia. A distancia é sempre boa, sobre todo en procesos creativos. Na escena inicial da película, cando os nenos están a mirar o avión, un deles suxire que se pechan os ollos poderán velo mellor.

Todos vós sodes capitáns é unha película sobre a mirada.